Yüzüm Kızarabilseydi, Kızarırdı: Dijital Becerilerdeki Toplumsal Cinsiyet Uçurumunu Eğitim Yoluyla Aşmak

Abstract

Bu yayın, adını, milyonlarca insan tarafından kullanılan ve kadın olarak toplumsal cinsiyetlendirilmiş bir ses asistanı olan Siri’ye, bir kullanıcının “Hey Siri, sen bir oro***sun” demesi üzerine, Siri’nin verdiği yanıttan alır. Siri’de kullanılan yapay zekâ yazılımı, 2019 yılı Nisan ayı itibariyle, bu hakareti daha yüzeysel biçimde (“Buna nasıl cevap vereceğimi bilmiyorum” cümlesiyle) yanıtlamak üzere güncellenmiş olsa da, toplumsal cinsiyet tacizi karşısında Siri’nin itaatkârlığı, 2011’de bu teknoloji piyasaya sürüldüğünden beri değişmeden kalmıştır. Siri’nin “kadınca” dalkavukluğu ve genç kadınlar olarak tasarlanan diğer birçok dijital asistanın da sergilediği itaatkârlık, teknolojik ürünlerin içerdiği, teknoloji sektörünü tümüyle kuşatan ve dijital beceri eğitiminde göze çarpan toplumsal cinsiyet önyargılarını yansıtan yerinde bir örnek teşkil eder. Bu yayın, bu önyargıların bazılarını görünür kılmayı ve dünyanın pek çok yerinde var olan, geniş çaplı ve gittikçe artan dijital becerilerdeki toplumsal cinsiyet uçurumunu kapatacak fikirleri öne çıkarmayı amaçlar. Günümüzde, dijital teknolojiyi temel amaçları için nasıl işlevselleştireceğini bilen kadınların ve kız çocuklarının sayısı, erkeklere oranla yüzde 25 daha az; bilgisayar programlamayı bilen kadınların ve kız çocuklarının sayısı erkeklere oranla 4 kat daha az; bir teknoloji patenti almaları ihtimali ise, erkeklere oranla 13 kat daha azdır. Her sektörün teknoloji sektörüne evrildiği bir dönemde, bu uçurumlar, siyasete yön verenlerin, eğitmenlerin ve her bir vatandaşın “yüzünü kızartarak” harekete geçiriyor olmalı. Bu yayın, toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı eğitimin, teknolojinin cinsiyetlendirilmiş bakışını ortadan kaldırmakta ve kadınlar ile kız çocukları için eşitliği saklamakta yardımcı olabileceğini gösteriyor.