Covid-19 Pandemi Sürecinde Engelli Kadınların İnsan Hakları İzleme Raporu
View/ Open
Covid-19 Pandemi Sürecinde Engelli Kadınların İnsan Hakları İzleme Raporu
Author
ENGKAD
Date
2021Metadata
Show full item recordAbstract
Engelli Kadın Derneği (ENGKAD) olarak toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifi ile engelli
kadın ve kız çocuklarının temel insan haklarından eşit yararlanmaları, her türlü şiddetten,
sömürüden ve ayrımcılıktan uzak bir yaşam sürdürmeleri ve topluma tam ve etkin katı lımlarının önündeki engellerin kaldırılması amacıyla 2011 yılından itibaren hak temelli
çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. Engelli kadınların uğradığı her türlü hak ihlaline karşı
mücadele yöntemlerini engelli kadınlarla birlikte düşünüp, etkili mücadele araçlarının
geliştirilmesi için destek ve dayanışma içerisinde çabalamaktayız.
Covid-19 Pandemi Sürecinde Engelli Kadınların İnsan Hakları İzleme Raporu, bu dö nemde engelli kadınların yaşadığı ayrımcılık ve hak ihlalleri ile ilgili durum tespitleri ve
öneriler ile uluslararası insan hakları standartlarının uygulanması konusunda baskı unsu ru oluşturmak amacı ile hazırlanmıştır.
2019 yılının sonlarında Çin’de tespit edilen ve dünyaya yayılan Covid-19’un etkileri her
toplum ve kesimde farklı gözlemlenebilecek biçimde kendini göstermiştir. Hali hazırda
belli açılardan dezavantajlı durumda olan kadınlar, yoksullar, engelliler, etnik gruplar,
çocuklar vb. gruplar virüsün sebep olduğu sağlıksal, ekonomik, toplumsal, psikolojik so nuçlardan daha çok zarar görmüş, virüsün etkisini azaltmak için alınan önlemlerde daha
az dikkate alınmışlardır. Küresel ölçekte uluslararası bağlayıcılığı olan metinlerde işaret
edilen başta sağlık hakkı olmak üzere birçok hakkın ihlal edildiği, var olan ve olası hak
kayıplarının uzun vadede dezavantajı daha da büyüteceği, Dünya Sağlık Örgütü tarafın dan ilan edilen pandemi süreci boyunca birçok otoritece dile getirilmiştir.
Temel insan haklarına çoğunluk erişemeyen iki farklı grubun yani engelliler ve kadınların
kesişimi olan engelli kadınların katmanlı hak ihlaline ve ayrımcılığa uğradığı tespiti nor mal zamanlar için geçerli olduğu gibi pandemi gibi olağanüstü hallerde de yapılabile cek bir çıkarımdır. Nitekim ev içi işler ve bakımda kadınların erkeklerden 3 kat daha fazla
saat emek verdiği, 2019 yılında yönetici pozisyonundaki kişilerin yalnızca %28’inin kadın
olduğu, kadınların üçte birinin partneri tarafından fiziksel veya cinsel şiddete maruz
kaldığı, eğitimde kız çocuklarına oğlan çocuklarıyla eşit imkanın tanınmadığı bilinirken,
pandeminin etkisiyle 15-24 yaş arası genç kadınların istihdama katılımların genç nüfusa
göre %39 azaldığı, aile planlaması, şiddet riski ve sağlık hakkına erişim gibi konularda
risklerin arttığı belirtilmektedir.
Yine uluslararası bir çalışma bulgularına göre pandeminin etkisiyle engelli bireylerin
%33’ü bakım kurumlarında devletlerin engellilerin yaşamını, güvenliğini ve sağlığını ko rumak adına bir şey yapmadığı, %38’inin kişisel asistana erişemediği, %23’ünün yardım cı teknolojilere erişemediği, yalnızca %10’unun ekonomik destek alabildiği, %52’sinin
sağlık hizmetlerine erişimde zorluk çektiği ya da hiç erişemediği rapor edilmiştir.
Türkiye’de engelli kadınlara yönelik izleme ve araştırmaların genel anlamda yetersiz
oluşu ve pandemi dönemi özelinde de engelli veya kadın kimliği üzerinden üretilen
çalışmaların gerisinde kalmasından hareketle bu çalışma ile alanda eksikliği gözlenen
engelli kadınların pandemi döneminde temel insan haklarına erişiminin tespiti için bir
değerlendirme sunulmaya çalışılmıştır. Çalışma bulgularının hakların temini açısından
sürdürülebilir strateji ve planlamalara zemin oluşturmasını umuyoruz.