| dc.description.abstract | TBMM’de Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu’nun (KEFEK) 2009 yılında kurulması, erkekler ile kadınlar arasında hak eşitliğin desteklenmesi ve kadınları ve kız çocuklarını kapsayıcı biçimde ülkenin kalkınması açısından Türkiye’de önemli bir dönüm noktası olmuştur. Türkiye, uzun süreli bu eğilimin bir parçası olarak, bu konuların yoğun biçimde ele alındığı bir sistem kurma yolunda büyük mesafe kat etmiştir.
KEFEK, başta yeni yasa tasarıları, hükümet politikaları ve bütçe tahsisleri olmak üzere, yürütmenin kadın hayatını doğrudan ilgilendiren önemli işlemlerinin uygun biçimde izlenmesinde önemli ve aktif bir rol üstlenmiştir. Komisyon, oldukça etkin insan kaynaklarına sahiptir; ve araştırmanın önemli olduğunu düşündüğü durumlarda rutin olarak araştırmalar yapmaktadır.
KEFEK, münhasır amaçlı cinsiyet eşitliği komisyonlarına iyi bir örnektir. TBMM’deki diğer komisyonlar ile aynı yetkilere sahiptir ve bu yetkilerini düzenli olarak kullanmak suretiyle; dinleme oturumları düzenlemiş, belge istemiş, kanıt toplamış, araştırma yapmış ve sahip olduğu araçlara dayanarak tavsiyeler ortaya koymuştur.
Yine de, KEFEK’in kapasitesinin daha da geliştirilmesi mümkündür. KEFEK’in görev ve yetkilerini artırmaya yönelik olarak, KEFEK’in görev ve yetkilerini belirleyen 5840 sayılı Kanun’a değişiklikler yapılması düşünülebilir.. Komisyon, yasal çerçevenin ötesinde, yalnız toplumsal cinsiyet eşitliğiyle doğrudan ilgili sivil toplum kuruluşları ile değil, aynı zamanda milletvekilleri, kamu görevlileri, yerel yönetimler ve diğer paydaşlar ile güçlü ilişkiler kurmalıdır. KEFEK, toplumsal cinsiyet eşitliği hakkında yürüttüğü tartışmaları, salt toplumsal cinsiyet eşitliği kanunlarını ve faaliyetlerini kapsayan dar çerçevenin ötesiye taşımalı, kadınları ve kız çocuklarını etkileyen tüm hükümet tasarılarını ve işlemlerini içerecek şekilde genişletmelidir.
Kanada ve İskoçya örneklerine bakılırsa, nelerin yapılması gerektiğine ilişkin açık işaretler vardır. Her iki ülkenin parlamentoları, kendi daimi komisyonlarına, yürürlükteki mevzuatı proaktif olarak gözden geçirmeleri, ve günün koşullarına uyarlanmasını ve hükümet tarafından uygun biçimde yürütülmesini sağlamaları yönünde özel yetki vermiştir. Kanada örneğinde görüldüğü üzere, münhasır amaçlı toplumsal cinsiyet eşitliği komisyonu, rolünü genişletmek ve yetki ve kapasitesini azami kılmak için oldukça atılgan hareket etmiştir. Her iki meclis, yabancı uzmanlardan yararlanmışlar ve bilgi ve kaynaklara erişim için sivil toplum ile güçlü ilişkiler kurmuşlardır.
Ancak, bir meclis komisyonunun yapabileceği şeylerin sınırı vardır. Toplumsal cinsiyet konularının TBMM’nin tüm faaliyetlerinde nasıl anaakımlaştırılabileceğini değerlendirmek gerekir. Bu amaçla KEFEK, TBMM’nin bir kurum olarak toplumsal cinsiyet eşitliğini bütüncül biçimde nasıl ele alacağı konusunda diyaloga öncülük etmelidir. İskoç Parlamentosu’nun yaptığı gibi, TBMM’nin toplumsal cinsiyet eşitliğini bir ilke olarak onaylamakla kalmadığı, aynı zamanda tüm çalışmalarında yaşama geçirdiğini belirten açık bir beyanda bulunması düşünülmelidir. Yine Kanada ve İskoç modellerinde olduğu gibi, TBMM’nin tüm daimi komisyonlarının kendi çalışma alanlarında toplumsal cinsiyet eşitliğini dikkate almaları gereklidir.
Son olarak, KEFEK kendini yalnız TBMM faaliyetleriyle sınırlamakla kalmamalı; yerel yönetimler ve seçilmiş yerel yöneticilerin toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik faaliyetleri izlemede nasıl aktif olabileceklerini ve olmaları gerektiğini de değerlendirmelidir. Yerel yönetimler ve meclislerin, kanunların yerel düzeyde uygulanmasında toplumsal cinsiyet eşitlik izleyicileri ve savunucuları olarak hareket edecek uygun kapasiteye sahip olmalarını sağlayacak bir sistemin kurulması gereklidir.
KEFEK, kendi yetkilerini artırabilir, mevzuatın uygulanmasını izleme yetkisi ve kapasitesi edinebilir, ve TBMM’yi tüm çalışmalarında toplumsal cinsiyet eşitliği ilkesini daha da yaygınlaştırması gerektiğine ikna edebilirse, Türkiye’de son yılda kurulan yasal çerçevenin kadınların ve kız çocuklarının günlük yaşamlarını kapsayacak biçimde kurumsallaşması yönünde büyük bir adım atmış olacaktır. | en_US |
