| dc.description.abstract | Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (AÇSHB) (eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) 6356
sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu gereğince işçi sendikalarının üye sayılarına ilişkin
istatistikleri, 31 Ocak 2019 tarihli Resmî Gazete’de yayımladı. Sendikalaşma istatistikleri bir yandan
Türkiye’de işçi sendikalarının tablosunu ortaya koyarken, öte yandan sendikaların toplu iş sözleşmesi
yapmaları için gerekli olan yüzde 1’lik işkolu barajını aşıp aşmadıklarını gösteriyor.
Bilindiği gibi 2012 yılında çıkarılan 6356 sayılı Yasa ile birlikte sendikaların üye sayılarını hesaplama
yöntemi değiştirildi. Bir yandan e-devlet yoluyla sendika üyeliği sistemine geçildi. Öte yandan işçi
sayıları açısından Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verileri esas alınmaya başlandı. Böylece 2821 sayılı Yasa
döneminde sendika üye sayılarına ilişkin gerçek dışı veriler büyük ölçüde ortadan kalktı.
6356 sayılı yasadan sonra yayımlanan istatistiklerin önceki döneme göre daha sağlıklı olduğunu
söylemek mümkündür. Ancak 6356 sayılı Yasa döneminde de sendikalaşma oranları ve toplu iş
sözleşmesi kapsamıyla ilgili hesaplamalarda çeşitli sorunlar yaşanıyor. ÇSGB kayıt dışı işçileri hesaba
katmadığı için sendikalaşma oranları gerçek durumdan daha yüksek çıkıyor. Ayrıca e-devlet yoluyla
üyelik konusunda zaman zaman hak ihlallerine de rastlanıyor. İşverenlerin işçilerin e-devlet şifresini
işçiden yasadışı biçimde alarak sendikadan istifa ettirmesi veya işverenin tercih ettiği sendikaya üye
yapması, sistemin şeffaf ve sendikaların denetimine açık olmaması nedeniyle yaşanan sorunlar yeni
sistemin sorunlu yanları arasında sayılabilir.
Bu raporda 2013-2019 döneminde (6356 sayılı yasa sonrası) sendikalaşma oranları, toplu iş sözleşmesi
kapsamı ve grevler ele alınacaktır. Sendikalaşmaya ilişkin 2013 yılı öncesi resmi veriler (Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı resmi istatistikleri) büyük ölçüde hayalidir ve gerçekleri yansıtmamaktadır. Bu
nedenle resmi sendikalaşma verileri kullanılarak 2013 öncesine giden bir istatistiki seri çıkarmak
nerdeyse imkansızdır.
Bu rapor Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı-ÇSGB)
tarafından her yıl ocak ve temmuz aylarından yayımlanan işçi sendikaları istatistiklerine dayalıdır. Kamu
görevlileri/memurlar bu araştırmanın kapsamı dışındadır. Ancak kamuda işçi statüsünde çalışanlar rapor
kapsamındadır. Raporda Ocak 2013 ile Ocak 2019 arası dönem esas alındı. Bunun nedeni bu dönemde
açıklanan istatistiklerin 6356 sayılı Yasa’da benimsenen yöntem nedeniyle daha sağlıklı olmasıdır. 2013
öncesi sendikalaşma istatistikleri ile 2013 sonrasını karşılaştırmak, 2013 öncesi istatistiklerin gerçek dışı
olması nedeniyle mümkün değildir. Araştırmada genellikle Ocak 2019 verileri kullanılmıştır ancak
özellikle il ve cinsiyet açısından sendikalaşma oranları için en son erişilebilen Temmuz 2018 verileri
kullanılmıştır.
Raporda ayrıca Bakanlık tarafından hazırlanan ve yıl sonu itibariyle toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçi
sayılarına ilişkin verilerden de yararlanıldı. Toplu iş sözleşmesi kapsamına ilişkin veriler AÇSHB tarafından
sağlanan bilgilere dayalıdır. | en_US |
