Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklere İlişkin Erkek Algısı

Abstract

Bu yayın, Haziran 2019’da BM Kadın Birimi’nin yürütücülüğünde SAM Araştırma ve Danışmanlık A.Ş. tarafından gerçekleştirilen “Türkiye’de Erkeklerin ve Oğlan Çocuklarının Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evlilik Algısı Araştırması”nın bulgularını sunmaktadır. Araştırma; Türkiye’de Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesi Birleşmiş Milletler Ortak Programı kapsamında, İsveç’in İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı (SIDA) aracılığıyla sağladığı finansal destek ile hayata geçirilmiştir. Çalışmada hem nitel hem de nicel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. 2.733 erkek ile temsili bir anket ve bireysel görüşmeler, 49 kadın ile odak grup görüşmeleri yürütülmüş ve Türkiye’nin 9 ilindeki kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarından 29 uzman araştırmaya dahil edilmiştir. 1. Bölüm, Türkiye’de çocuk yaşta, erken ve zorla evliliklere (ÇEZE) yönelik bir bağlam sunmaktadır. Bu bölümde mevcut literatür ve veriler gözden geçirilmekte, yasal çerçeve ve önleme çabaları ortaya konmakta ve ÇEZE’nin altında yatan nedenler ve etkileri analiz edilmektedir. Araştırmanın nitel sonuçlarına dayanan 2. Bölüm, çocukluk ve yetişkinlik, evlilik yaşı ve uygulamaları, aile ve ilişkiler, bireysellik, toplumsal cinsiyet eşitliği, cinsiyet normları ve ÇEZE gibi kavramlara dair algı ve tutumları haritalandırmaktadır. Bu bölümde ayrıca, ÇEZE’nin hem nedeni hem de sonucu olan farklı hiyerarşileri, normları ve toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini yeniden üreten sosyal ve kurumsal modeller ve uygulamalar yer almaktadır. Araştırmanın nicel sonuçlarına dayanan 3. Bölüm, erkeklerin ÇEZE konusundaki farkındalıkları ve tutumları ile mevcut ÇEZE uygulamalarını değerlendiren araştırma bulguları içermektedir. İlgili bölüm ayrıca ÇEZE uygulamaları ve farklı erkeklik özellikleri arasındaki etkileşimin analizini içermektedir. Sonuçlar bölümünde, politikalara ve uygulamalara kaynak olmak üzere öneriler ve bulguların bir özeti yer almaktadır. Araştırma; erkeklerin algılarının ve tutumlarının ÇEZE’yi arttırmada ya da engellemede nasıl bir rol oynadığına dair Türkiye için kapsamlı bir analizi ilk kez ortaya koymaktadır. Araştırma, toplumsal cinsiyet eşitliğinin önemi ve faydaları konusunda daha yüksek farkındalığa sahip olan toplumlarda daha eşitlikçi erkeklik uygulamaları görüldüğünü, bu sayede ÇEZE’ye daha az hoşgörü gösterildiğini ve bunun daha az kabullenildiğini sağlam kanıtlarla ortaya koymaktadır. Bu nedenle çalışma; erkeklerin ve oğlan çocuklarının davranış değişikliği yaratılmasında, ÇEZE’nin ortadan kaldırılmasında ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında daha güçlü bir rol oynamalarını kolaylaştıracak önemli bir rehberlik sunmaktadır. Çalışma bulgularının, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile uyum içinde, Türkiye’deki zararlı sosyal norm ve tutumların dönüştürülmesine katkıda bulunması beklenmektedir. Ayrıca ÇEZE’nin ortadan kaldırılması ve kadınların ve kız çocuklarının haklarının iyileştirilmesine yönelik ilerlemenin hızlandırılması için gerekli tedbirlerin ve politikaların geliştirilmesine de destek sağlayacağı öngörülmektedir.