Diyarbakır’da Pandemi ve Kadın Toplumsal Cinsiyet Çerçevesinde Zorluklar, Eğilimler, Olanaklar

Abstract

Zorlu yaşam olayları (doğal afetler, savaşlar, ekonomik krizler vb.) yaşandığı bölgedeki bireyleri aynı şekilde etkilemiyor. 2019 yılının sonlarından itibaren hızla dünyaya yayılan COVID-19 kaynaklı pandemi zorlu yaşam olaylarından biri sayılabilir. Gündelik yaşamın sekteye uğradığı; ekonomik, sosyal, eğitim, sağlık, politik vb. yapıların derinden etkilendiği pandemi süreci hala devam ediyor. Bireylerin sosyo-ekonomik durumlarının, hizmetlere erişim olanaklarının, sahip oldukları maddi ve sosyal kaynakların vb. baş etme becerilerine katkı sağladığı biliniyor. Kırılgan grupların sahip olduğu sınırlı kaynaklar, bu olaylarla birlikte dirençlerinin daha hızlı zayıflamasına ve olumsuz yaşantı sayısının artmasına neden oluyor. Bununla beraber kırılgan gruplara yönelik çalışmalar yürüten örgütlerin de bu süreçten etkilenmemesi mümkün değil. Toplumsal cinsiyet çalışmaları yürüten örgütlere yapılan başvuruların artmasına rağmen örgütlerin çalışan, üye ve gönüllülerinin de pandemiden etkilenerek yeterince aktif olamamaları bu duruma örnek gösterilebilir. Bu araştırma pandemi sürecinin Diyarbakır’da yaşayan kadınları ve toplumsal cinsiyet çalışmaları yürüten örgütleri nasıl etkilediğini anlamayı hedefliyor. Diyarbakır’da toplumsal cinsiyet çalışmaları yürüten örgütler bu araştırmanın hedef grubunu oluşturuyor. Bu amaçla 11 örgüt ile görüşme yapıldı. Pandemi sürecinin hem örgütlere hem de örgütlerin hedef gruplarına etkilerini daha iyi anlamak için Diyarbakır’da toplumsal cinsiyet çalışmaları yürüten örgütleri tanımanın önemli olduğunu düşünüyorum. Bu sebeple araştırma kapsamında bu örgütleri tanıtıcı bilgilere de yer veriliyor. Örgütlerin hedef gruplarında bulunan kadınların nasıl etkilendiğinden hareketle pandemi sürecinin Diyarbakır’da yaşayan kadınlara etkisi de anlaşılabilir. Kadınların fiziksel, sözel, psikolojik, ekonomik ve cinsel şiddete maruz bırakılma durumları ile pandemi sürecindeki gündelik yaşamlarını zorlaştıran faktörler (karantina koşulları, ekonomik zorluk, toplumsal cinsiyet normları vb.) irdeleniyor. Örgütlere yapılan başvurularda pandeminin etkisi niteliksel olarak analiz ediliyor. Böylece Diyarbakır’da yaşayan kadınların ihtiyaçlarının ne şekilde değiştiği daha kolay anlaşılabilir. Araştırmanın bir diğer konusu da toplumsal cinsiyet çalışmaları yürüten örgütlerin nasıl etkilendiğidir. Çalışmalarına devam eden bu örgütlerin faaliyetlerini nasıl dönüştürdükleri inceleniyor. Araştırmanın son bölümünde ise toplumsal cinsiyet çalışmaları yürüten örgütlerin ileriye dönük hedefleri betimleniyor.