İnsan Hakları Göstergeleri Ölçme ve Uygulama Kılavuzu
View/ Open
İnsan Hakları Göstergeleri Ölçme ve Uygulama Kılavuzu
Author
BMİHYK
Date
2012Metadata
Show full item recordAbstract
Son yıllarda, ulusal ve uluslararası insan hakları
aktivistleri ve politika belirleyiciler de dâhil olmak üzere
pek çok paydaşın, insan haklarının değerlendirmesinde,
uygulanmasında ve gerçekleştirilmesinin
ilerletilmesinde göstergelerin kullanılması yönündeki
talebi giderek artmaktadır. Bu yayın, objektif ve
kapsamlı insan hakları değerlendirmesini teşvik etmek
için nicel ve nitel göstergeleri belirleme yaklaşımı
ve ilgili metodoliji de dahil olmak üzere operasyonel
araçlarla bir referans kaynağı geliştirerek bu talebin bir
kısmını karşılamaya çalışmaktadır.
Genel düzeyde, insan haklarının ölçülmesi, önemli
kalkınma düşünürü ve uygulayıcısı J. K. Galbraith
tarafından bir zamanlar gayet iyi bir şekilde özetlenen
“Eğer ölçülmüyorsa, fark edilmemeye meyillidir”
düşüncesinden ilham almıştır. Bir başka düzeyde ve
farklı bir bağlamda ise, daha ileri gidilerek “ölçülen şey,
gerçekleştirilir”2 fikri de ileri sürülebilir. Bu düşüncenin
merkezinde, toplumsal olarak arzu edilen belirli
hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik bir değişim
sürecini yönetmek için; bu amaçlarla uyumlu hedefleri
dile getirme, gerekli araçları seferber etme ve bunların
yanı sıra bu araçları arzu edilen sonuçlara dönüştüren
politika araçlarını ve mekanizmaları tespit etme
ihtiyacının tanınması bulunur.
Diğer bir deyişle, bir durum analizi gerçekleştirmek,
kamu politikasını bilgilendirmek, ilerlemeyi izlemek ve
performansı ve genel sonuçları ölçmek amacıyla uygun
bilgiye örneğin, istatistik, gösterge, hatta endeksler
biçiminde – ihtiyaç vardır.
Gösterge kullanımı, daha sağlam ve etkin iletişim
kurmamıza yardımcı olur. Göstergelerin toplanması,
bilgilerin etkin bir şekilde kaydedilmesine yardım eder
ve bu, daha sonra, konuları ve sonuçları daha kolay
izlemeyi ve takip etmeyi sağlar. İyi şekilde ifade edilen
göstergeler, kısıtların ve politika dengelerinin halk
tarafından anlaşılmasına ve sosyal öncelikler konusunda
daha kapsamlı mutabakat oluşturulmasına yardımcı
olabilir. Daha da önemlisi, doğru kullanıldıklarında,
bilgi ve istatistik, sosyal olarak değer verilen ilerleme
arayışında hesap verebilirlik ve şeffaflık kültürü
oluşturmak için güçlü araçlar olabilir.
Tüm bu uygulamalarda, göstergelerin esas vaatlerinden
faydalanmak için bu göstrgeleri, onların hizmet etmesi
beklenen özel hedeflerin koşullarına göre adapte
etmek ve yapılandırmak gereklidir. Bir göstergeden
azami faydayı sağlamak için bilgi toplama ve işleme;
sağlam bir metodolojiye dayanmalı, kavramsal olarak
sağlam, ampirik olarak doğrulanmış olmalıve kullanıldığı
bağlamla ilgili olmalıdır.