Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme
View/ Open
Subject
Toplumsal cinsiyet eşitliği, TürkiyeGender equality, Turkey
Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme
Gender budgeting
Author
Yakar-Önal, Ayşegül
Date
2021Metadata
Show full item recordAbstract
Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme (TCDB) yaklaşımı üzerine yazılmış bu eğitim materyali, CEİD’in yürütücüsü olduğu “Türkiye’de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi Faz II” kapsamında yerelde verilecek eğitimlerin eğiticilerine yönelik olarak hazırlanmıştır. TCDB yaklaşımı üzerine İngilizce ve Türkçe yazılmış kılavuz niteliğinde çeşitli çalışmalar mevcuttur. İngilizce yazılmış kılavuzlara Sharp ve Allen (1998), Budlender ve Hewitt (2003), UNFPA/UNIFEM (2006), Schneider (2006) Quinn (2009); Türkçe yazılmış kılavuzlara ise Klatzer (2012), Klatzer, Akduran ve Gültaşlı (2015a; 2015b ve 2015c) örnek verilebilir. Klatzer ve arkadaşlarının hazırladığı kılavuzlar, özellikle yerel yönetimlere ve sivil toplum kuruluşlarına yönelik olarak hazırlanmıştır. Elinizdeki eğitim materyali de TCDB yaklaşımını özellikle belediye düzeyindeki uygulamalar çerçevesinde somutlaştırmayı, konunun anlaşılırlığını kolaylaştırmayı ve eğiticilerin yerel düzeyde verecekleri TCDB eğitimini desteklemeyi amaçlamaktadır. Materyalin yazımında, özellikle Quinn’in kılavuzundaki sistematik yaklaşımdan önemli ölçüde yararlanılmış, Klatzer ve arkadaşlarının hazırladıkları kılavuzlarda olduğu gibi yerel düzeye odaklanılmıştır. Bu bağlamda, elinizdeki materyalin sözü edilen kılavuzlardan temel farkı ancak zaman faktörüyle açıklanabilir: Bu materyal, aradan geçen zaman içinde, bilgi birikimine ve pratiğe eklenen yeni gelişmeleri mümkün olduğunca kapsayarak, alana ilişkin bilgiyi güncelleyerek derlemiştir.
TCDB yaklaşımına ilişkin çalışmalarda da genellikle belirtildiği üzere TCDB konusunda evrensel olarak uygulanabilir, ayrıntılı tek bir şablon bulunmamaktadır (Quinn, 2009, s. 10; Klatzer vd., 2015a, s. 8 ve 2015b, s. 8; İzdeş Terkoğlu vd., 2017, s. 172). Günlük-Şenesen (2013, s. 101), ülkelerin gelişmişlik düzeylerine bağlı olarak önceliklerinin farklılaşmasından ve kamu yönetim yapıları ile bütçeleme süreçlerindeki farklılıklardan dolayı TCDB üzerinde uzlaşılmış standart bir biçim bulunmadığını belirtir. Bununla birlikte, Quinn de (2009, s. 4) kullanılacak araçların ilgili bağlama göre uyarlanmasıyla yerel koşullara uygun bir yaklaşım geliştirilmesinin önemini ifade eder. Bu noktada önemli olan asıl hedefleri belirginleştirmektir: toplumsal cinsiyet eşitliğini hayata geçirmek ve kadınları güçlendirmek. Dolayısıyla, TCDB yaklaşımı toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik hedefleri gerçekleştirmede bize yol gösteren önemli bir araçtır ve bu eğitim materyali de dönüştürücü bir araç olarak TCDB yaklaşımının belediyeler düzeyinde nasıl uygulanabileceğine odaklanmaktadır. Bu bağlamda, çalışma öncelikle TCDB yaklaşımının ne olduğunu, tarihsel arka planını ve önkoşullarını inceleyecek, ardından yaklaşımın nasıl uygulandığını ve çeşitli TCDB yaklaşımlarını ele alacaktır. Bununla birlikte, bütçenin anlaşılabilmesi, diğer bir deyişle bir tür bütçe okuryazarlığı geliştirilebilmesi için gerekli olan Analitik Bütçe Sistemi’ne (ABS) ilişkin bilgi belediye düzeyinde ve örneklerle somutlaştırılarak Ek-1’de ayrıntılı bir biçimde incelenmiş; bu sistem içinde bütçe ile TCDB ilişkisini kurabilmenin yolları da değerlendirilmiştir. Materyal, ayrıca, özellikle eğiticiler ve izleme çalışmasını yürütecek kişiler açısından net biçimde tanımlı olması yararlı olabilecek kavramlar ve teknik terimler listesini de içermektedir.