İstatistik Okuryazarlığı
Abstract
Bu kitap ile elde edilecek istatistiksel okuryazarlık becerileri,
kişilerin istatistiklerle ilgili temel kavramları anlayarak,
istatistiksel kanıtların kullanıldığı tartışmaları kolaylıkla
kavramalarını ve bu tartışmalara aktif katılabilmelerini
sağlayacaktır. Ayrıca, sık rastlanan hatalı istatistik yorumlarını
fark etme yeteneği kazanmalarını, kendi başlarına hızlı
hesaplamalar yapma, verileri/göstergeleri nerede arayacakları
ve talep edecekleri konusunda fikir sahibi olmalarına imkan
verecektir.
Kitap on dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümden
başlanarak baştan sona okunabileceği gibi her bölüm kendi
içinde bağımsız olarak da okunabilir. İlk bölümde, istatistik
okuryazarlığının önemi, faydaları, istatistik kullanıcılarının
tanıtılması, ikinci bölümde istatistik okuryazarlığında istatistik
kurumlarının önemi, uluslararası istatistik ofisleri ile ilgili
bilgilerle resmi istatistik programlarının amacı yer almaktadır.
Üçüncü bölümde, karar alıcılar, politikacılar ve kamu kurum
çalışanlarının ilgi ve sorumlulukları kapsamındaki çalışmalar ve
istatistiklerle ilgili biraz daha karmaşık alanlardaki istatistik
okuryazarlığı geliştirici temel bilgileri içermekte olup istatistikte
temel kavramlar ve hesaplamalar örneklerle anlatılmaktadır.
Dördüncü bölümde istatistiklerin üretilmesinde idari kayıtların
ve araştırmaların nasıl kullanıldığı ile ilgili bilgiler yer alırken
beşinci bölüm verinin bilgiye nasıl dönüştürüldüğü ve istatistik
kurumlarının hangi çıkarımsal istatistikleri kullandığı ile ilgili
önemli bilgileri okuyucuya anlaşılmayı kolaylaştıran bir bakış
açısıyla sunmaktadır. Bu bölümler başta veri kaynakları ile ilgili
olmak üzere genel bilgileri içermektedirler ve diğer bölümler
için temel yapı taşlarını oluşturmaktadır. Altıncı bölümde daha
gelişmiş istatistiksel yöntemler üzerine temel terimlerin ve
kullanım alanlarının tanıtıldığı kısa bir giriş sağlayan bir bölüm
olup endeksler konusunda okuyucuların bilgilendirilmesi
hedeflenmiştir. Yedinci bölümde nüfus yapısı ve yapıya etki
eden faktörler, bu alanda uzman olmayan kişilerin de
Yazarların Notu
4 İstatistik Okuryazarlığı
4
anlamasını sağlayacak ve ilgisini çekecek düzeyde anlatılmıştır.
Sekizinci bölümde temel işgücü göstergeleri ve nasıl
yorumlanacakları, dokuzuncu bölümde karar alıcılar ve politika
üreticileri tarafından çok rağbet gören ve birçok gelişmiş
istatistik ofisi tarafından kamuoyuna sunulan istatistiklerin
mevsimsel düzeltilmiş olarak yayımlanmasını sağlayan
mevsimsel düzeltilmiş zaman serileri, yöntemleri ve faydaları
anlatılmaktadır. Onuncu bölüm büyük ölçüde nasıl daha iyi bir
istatistik kullanıcısı olunacağına dair ipuçlarının yer aldığı bir
bölüm olup istatistikleri doğru bir şekilde kullanabilmek için
pratik önerileri kapsamaktadır. On birinci bölümde
istatistiklerde revizyon nedir, niçin yapılır ve revizyonlarla ilgili
politikalar konusunda bilgi verilirken, on ikinci bölümde ise
istatistiksel okuryazarlık ve kalite arasındaki ilişki okuyuculara
sunulmaktadır. Kitapta yer alan bu bölümler kullanıcıların
istatistikle ilgili sorun yaşadığı birçok konuya değinmektedir.
On üçüncü bölümde Türkiye İstatistik Sisteminin ve Resmi
İstatistik Programının resmi koordinatörü olan TÜİK’in web
sitesinin ve veri tabanlarının etkin kullanımı ile ilgili pratik
bilgilere yer verilmiştir. Bu kitap, istatistiksel okuryazarlığınızı
geliştirmenize yardımcı olabilecek şeylerin yalnızca küçük bir
bölümünü kapsamaktadır. Bu nedenle on dördüncü ve son
bölümde, okuyucunun daha büyük resmi görebilmesi için bazı
yararlı çevrimiçi kaynakların web sitelerine ve içeriklerine de
yer verilmiştir.